کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی یکی از دغدغه‌های مهم بیماران سرطانی و خانواده‌های آنان است. بسیاری از بیماران پس از پایان دوره درمان یا حتی در حین شیمی درمانی با مشکلاتی مانند عفونت لثه، پوسیدگی شدید دندان یا دردهای التهابی دهان مواجه می‌شوند و ناچارند برای درمان به دندان پزشک مراجعه کنند. اما سؤال اصلی اینجاست: آیا بعد از شیمی درمانی میتوان دندان کشید؟
پاسخ کوتاه این است: بله، اما به شرط رعایت کامل اصول تخصصی و تحت نظر دندانپزشک آشنا با وضعیت بیماران شیمی درمانی.
در این مطلب به طور کامل بررسی می‌کنیم که چه مدت بعد از شیمی درمانی میتوان دندان کشید، خطرات احتمالی این عمل چیست و چه مراقبت‌هایی برای جلوگیری از عفونت باید رعایت شود.
چرا معاینه دندانپزشکی قبل از شیمی درمانی ضروری است؟
پیش از شروع شیمی درمانی باید وضعیت دهان و دندان بیمار به‌طور کامل بررسی شود. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند مراقبت‌های دندانی تنها پس از درمان اهمیت دارد، اما واقعیت برعکس است: پیشگیری قبل از شروع درمان می‌تواند از بروز عوارض بعدی جلوگیری کند.
قبل از آغاز شیمی درمانی:
- تمام دندان‌های پوسیده یا عفونی باید ترمیم یا در صورت لزوم کشیده شوند.
- بیماری‌های لثه باید درمان شوند تا خطر عفونت کاهش یابد.
- سطح بهداشت دهان باید به بهترین حالت ممکن برسد.
زیرا پس از شروع درمان، توان بدن برای مقابله با التهاب یا عفونت به‌شدت کاهش می‌یابد و حتی یک عفونت ساده لثه می‌تواند روند درمان سرطان را مختل کند.
جهت انجام خدمات کشیدن دندان همین حالا نوبت خود را رزرو کنید.
کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی؛ آیا بی‌خطر است؟
شیمی درمانی درمانی قدرتمند است که با از بین بردن سلول‌های سرطانی، سیستم ایمنی بدن را به شدت تضعیف می‌کند. این موضوع سبب می‌شود فرایندهای طبیعی بدن مانند ترمیم زخم یا مقابله با عفونت‌ها کندتر انجام شوند. بنابراین کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی اگر بدون بررسی وضعیت ایمنی خون انجام شود، ممکن است خطرناک باشد.
در چنین شرایطی انجام هر نوع عمل جراحی دهان باید با احتیاط صورت گیرد. دندان پزشک متخصص ابتدا با بررسی سطح پلاکت‌ها و نوتروفیل‌ها در خون بیمار زمان مناسب انجام درمان را مشخص می‌کند. اگر تعداد سلول‌های دفاعی پایین باشد، خطر عفونت یا خونریزی پس از کشیدن دندان بالا میرود.
نکته مهم:
قبل از انجام هر اقدام دندانپزشکی در بیماران شیمی درمانی باید:
- وضعیت خونی بیمار بررسی شود.
- با پزشک معالج بیمار هماهنگی انجام شود.
- مصرف داروهای سرطانی در پرونده ذکر گردد.
- از آنتی‌بیوتیک قبل از کشیدن دندان در بیماران سرطانی استفاده شود.
بیشتر بخوانید: کشیدن دندان بهتر است یا ترمیم دندان؟
چرا بیماران شیمی درمانی به مراقبت‌های ویژه دندانپزشکی نیاز دارند؟
دندانپزشکی بیماران سرطانی نیازمند دقت و مهارت مضاعف است. داروهای شیمی درمانی اغلب باعث آسیب به بافت‌های دهانی، کاهش بزاق، زخم‌های دهانی و تغییر در باکتری‌های طبیعی دهان می‌شوند. این موارد احتمال عفونت دهان بعد از شیمی درمانی را بالا می‌برد.
در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف، کوچک‌ترین جراحت می‌تواند منجر به عفونت شدید شود. به همین دلیل مراقبت‌های دهان بیماران تحت شیمی درمانی باید به صورت روزانه و با نظارت دندانپزشک انجام شود.
مهمترین مشکلات دندانی پس از شیمی درمانی شامل:
- زخم و التهاب لثه
- عفونت قارچی یا باکتریایی
- تاخیر در بهبود زخم‌های دهانی
- خشکی دهان و افزایش پوسیدگی دندان
به همین دلیل مراجعه منظم به دندانپزشک مخصوص بیماران شیمی درمانی نه تنها ضروری، بلکه حیاتی است.
برای مشاوره و رزرو وقت از یکی از راه‌های زیر اقدام کنید.
"*" indicates required fields
آیا میتوان بعد از شیمی درمانی دندان را کشید؟
پاسخ به این سؤال وابسته به زمان، وضعیت ایمنی بدن و نوع داروی شیمی درمانی مصرفی است. در اغلب موارد کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی تنها زمانی مجاز است که:
- پلاکت خون بالاتر از 100,000 باشد.
- بیمار از نظر عمومی در شرایط پایدار باشد.
- سطح گلبول‌های سفید (نوتروفیل‌ها) به حالت طبیعی بازگشته باشد.
در صورت نادیده گرفتن این شرایط احتمال بروز عفونت بعد از کشیدن دندان در بیماران شیمی درمانی یا خونریزی کنترل‌نشده بسیار بالا میرود. به همین دلیل تشخیص زمان مناسب باید با مشورت دندانپزشک متخصص در بیماران سرطانی انجام شود.
چه مدت بعد از شیمی درمانی میتوان دندان کشید؟
به‌طور میانگین بیشتر بیماران می‌توانند بین ۶ تا ۱۲ ماه بعد از اتمام شیمی درمانی اقدام به کشیدن دندان کنند؛ البته این بازه برای هر فرد متفاوت است. در برخی بیماران با ایمنی ضعیف یا عوارض دارویی خاص، پزشک ممکن است توصیه کند مدت بیشتری صبر شود.
پیشنهاد مهم:
قبل از هر گونه عمل جراحی دهان، بیمار باید:
- آزمایش کامل خون انجام دهد.
- از پزشک انکولوژیست خود مجوز کتبی بگیرد.
- برنامه مصرف داروهای تضعیف‌کننده ایمنی را با دندانپزشک در میان بگذارد.
خطرات کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی
کشیدن دندان در بیماران شیمی درمانی خطراتی به همراه دارد که بدون نظارت پزشک ممکن است شدید شوند. مهمترین این خطرات عبارت‌اند از:
- خونریزی‌های طولانی‌مدت
کاهش پلاکت خون باعث تأخیر در لخته شدن زخم می‌شود. - عفونت‌های شدید دهانی و استخوانی
به دلیل ضعف ایمنی بدن، احتمال ورود باکتری‌ها به جریان خون افزایش می‌یابد. - تاخیر در بهبود زخم دهان بعد از شیمی درمانی
سیستم بازسازی بافت‌ها به دلیل مصرف داروهای شیمی درمانی تضعیف می‌شود. - استئوکینوز (مرگ بافت استخوانی فک)
در صورت مصرف داروهای خاص مانند بیس‌فسفونات‌ها ممکن است استخوان فک دچار نکروز شود.
برای جلوگیری از این خطرات، پزشک معالج ممکن است قبل از کشیدن دندان آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی تجویز کند و از تکنیک‌های جراحی کم‌تهاجمی استفاده کند.
مراقبت‌های لازم قبل از کشیدن دندان در بیماران شیمی درمانی
پیش از انجام هر اقدام دندانپزشکی، رعایت برخی مراقبت‌ها حیاتی است:
- مشاوره با پزشک معالج سرطان
- اجتناب از سیگار و الکل پیش از عمل
- انجام آزمایش CBC برای بررسی پلاکت‌ها و نوتروفیل‌ها
- مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک و ضدالتهاب طبق تجویز پزشک
- رعایت دقیق بهداشت دهان با مسواک نرم و دهان‌شویه ضدباکتری
این اقدامات ساده می‌تواند احتمال بروز عفونت دهان بعد از شیمی درمانی و خطرات کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد.
مراقبت‌های لازم بعد از کشیدن دندان برای بیماران شیمی درمانی
بعد از کشیدن دندان، دهان بیماران شیمی درمانی نیاز به توجه ویژه دارد. رعایت موارد زیر به تسریع بهبود کمک می‌کند:
- مصرف غذاهای نرم و خنک
- کنترل درد با داروهای تجویز‌شده
- حفظ رطوبت دهان با نوشیدن آب کافی
- مراجعه به پزشک در صورت مشاهده تورم یا تب
- پرهیز از شست‌وشوی شدید دهان تا ۲۴ ساعت اول
- استفاده از دهان‌شویه کلرهگزیدین برای پیشگیری از عفونت
همچنین تقویت لثه بعد از شیمی درمانی با رژیم غذایی غنی از ویتامین C و روی، روند ترمیم را تسریع می‌کند.
جایگزین‌های کشیدن دندان در بیماران شیمی درمانی
در بسیاری از موارد میتوان به جای کشیدن دندان از روش‌های محافظه‌کارانه استفاده کرد. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
- درمان ریشه دندان (عصب کشی)
- درمان لثه و عفونت‌های موضعی با دارو
- لیزر دندانپزشکی برای ضدعفونی و ترمیم بدون برش
- ترمیم دندان پوسیده بعد از شیمی درمانی با مواد بی‌خطر
دندانپزشک متخصص مانند دکتر خشایار وفا معمولاً تلاش می‌کند از کشیدن دندان جلوگیری کند تا ریسک عفونت و خونریزی به حداقل برسد.
توصیه‌های دکتر خشایار وفا به بیماران پس از شیمی درمانی
دکتر خشایار وفا با تجربه‌ی فراوان در دندانپزشکی بیماران سرطانی تأکید می‌کند که مراقبت دهان پس از درمان سرطان باید بخشی از برنامه کلی سلامتی باشد. ایشان توصیه می‌کنند:
- از دهان‌شویه‌های بدون الکل و خنثی استفاده کنید.
- هر سه ماه یک بار برای معاینه دهان به دندانپزشک مراجعه کنید.
- در صورت مشاهده زخم دهان یا بوی غیرعادی، سریعاً به پزشک اطلاع دهید.
- پیش از هر درمان دندانپزشکی، پزشک انکولوژیست خود را در جریان بگذارید.
برای مشاوره و رزرو وقت از یکی از راه‌های زیر اقدام کنید.
"*" indicates required fields
جمع‌بندی؛ توصیه‌های دکتر خشایار وفا
کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی عملی حساس و نیازمند تخصص است. بیماران باید قبل از هر اقدامی با دندان پزشک خود مشورت کنند و از درمانهای جایگزین مانند ترمیم یا درمان ریشه دندان استفاده کنند. رعایت دقیق مراقبت‌های دهان و دندان بیماران سرطانی می‌تواند از بروز عفونت و عوارض جدی جلوگیری کند.
دکتر خشایار وفا با تجربه‌ی گسترده در دندانپزشکی بیماران سرطانی و افراد دارای شرایط خاص، آماده‌ی ارائه‌ی درمانهای ایمن، علمی و شخصی‌سازی‌شده است.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان پس از شیمی درمانی به بررسی یا درمان دندانی نیاز دارید، می‌توانید همین حالا دکتر وفا نوبت خود را رزرو کنید: (۰۲۱۸۸۷۶۴۴۱۲)
پرسش‌های متداول درباره کشیدن دندان بعد از شیمی درمانی
بله، اما فقط با بررسی وضعیت خونی و هماهنگی کامل با پزشک.
عفونت، خونریزی، تأخیر در بهبود زخم و آسیب استخوان فک از مهمترین خطرات هستند.
معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه پس از اتمام درمان، اما زمان دقیق باید توسط پزشک تعیین شود.
در اغلب موارد بله، زیرا بدن بیمار توان مقابله طبیعی با باکتری‌ها را ندارد.
خیر. در طول دورهی شیمی درمانی، بدن توان کافی برای ترمیم زخم را ندارد و خطر عفونت و خونریزی بالا میرود.
حتماً به متخصص مراجعه کنید. در بسیاری موارد میتوان با درمانهای موقتی مانند پانسمان یا دارو درد را کنترل کرد تا زمان مناسب کشیدن فرا برسد.
